Μικραίνει ο αριθμός των δοτών οργάνων στην Ελλάδα, τη στιγμή που 1500 άτομα περιμένουν για μεταμόσχευση νεφρού, 130 για μεταμόσχευση ήπατος, 30 για μεταμόσχευση καρδιάς και 130 για κερατοειδούς.
«Η οικονομική κρίση έχει επηρεάσει τις μεταμοσχεύσεις και αυτό οφείλεται αφενός στις κλειστές Μονάδες Εντατικής Θεραπείας, πράγμα που δυσχεραίνει την ανίχνευση των υποψηφίων δοτών οργάνων και αφετέρου στη μείωση της χρηματοδότησης του Εθνικού Οργανισμού Μεταμοσχεύσεων. Μόνο στη Θεσσαλονίκη, το 2011 και το 2012 είχαμε
40 και 45 δότες αντίστοιχα, ενώ το 2014 -μέχρι σήμερα- είχαμε μόνο 23. Η ιδιαιτερότητα των μεταμοσχεύσεων οφείλεται στο γεγονός ότι η ανάπτυξη και η διάδοσή τους, δεν εξαρτάται μόνο από την επιστημονική και τεχνολογική πρόοδο, αλλά κυρίως από την ευαισθητοποίηση και συμμετοχή των κοινωνικών φορέων και όλου του κοινωνικού συνόλου» επισημαίνει η συντονίστρια μεταμοσχεύσεων στο Περιφερειακό Γραφείο ΕΟΜ Βορείου Ελλάδος Δήμητρα Ζαχαρούδη, μιλώντας στο Αθηναϊκό-Μακεδονικό Πρακτορείο Ειδήσεων με αφορμή την 1η Νοεμβρίου - Πανελλήνια Ημέρα Δωρεάς Οργάνων.
Στο πλαίσιο των εκδηλώσεων για την Πανελλήνια Ημέρα Δωρεάς Οργάνων, η κ. Ζαχαρούδη θα μιλήσει, σήμερα, στις 6.00μμ, στη ΧΑΝΘ, με θέμα «Μεταμόσχευση: Μύθος και Πραγματικότητα», ενώ αύριο την ίδια ώρα θα πραγματοποιηθεί εκδήλωση, με τίτλο «Δωρεά Οργάνων - Ζωής Συνέχεια», στο Δημαρχιακό Μέγαρο Θεσσαλονίκης και το Σάββατο, από τις 9.00-15:00 θα πραγματοποιηθεί ενημερωτική εκδήλωση στην Πλατεία Αριστοτέλους.
Τι πρέπει να γνωρίζουμε για τις μεταμοσχεύσεις
Όπως εξηγεί η κ. Ζαχαρούδη, δωρητής οργάνων μπορεί να γίνει οποιοσδήποτε άντρας ή γυναίκα κάθε ηλικίας, ενώ ο θεράπων γιατρός είναι αυτός που θα κρίνει, αν τα όργανα είναι κατάλληλα για μεταμόσχευση ή όχι.
Τα όρια ηλικίας που είχαν τεθεί παλαιότερα έχουν ξεπερασθεί από τις εξελίξεις της ιατρικής. Για τη λειτουργική κατάσταση του οργάνου που πρόκειται να αφαιρεθεί και να μεταμοσχευτεί, σημαντική είναι η βιολογική και όχι η χρονολογική ηλικία. Η παρουσία κάποιου προβλήματος υγείας δεν αποτελεί πάντα αντένδειξη για να γίνει κανείς δωρητής οργάνων. Πραγματοποιείται έλεγχος σε όλους τους δυνητικούς δότες για να αποκλειστούν μεταδιδόμενες ασθένειες, όπως το ΗΙV (AIDS) και η ηπατίτιδα, καθώς επίσης και κακοήθεια. Η διαδικασία αυτή είναι απαραίτητη και γνωστοποιείται στην οικογένεια του δότη.
Η απόφαση για το αν τα όργανα είναι κατάλληλα για μεταμόσχευση ή όχι λαμβάνεται μόνο από τον θεράποντα ιατρό. Τα όργανα μπορούν να αφαιρεθούν μόνο από ασθενείς που νοσηλεύονται σε Μονάδα Εντατικής Θεραπείας και έχει γίνει διάγνωση εγκεφαλικού θανάτου, που έχει πιστοποιηθεί από τρεις γιατρούς (θεράπων, νευρολόγος ή νευροχειρουργός, αναισθησιολόγος) οι οποίοι δεν έχουν καμία σχέση με τους γιατρούς της ομάδας μεταμοσχεύσεων.
Ο υποψήφιος δότης μπορεί να καθορίσει ποια όργανα θέλει να δωρίσει και να το συζητήσει με την οικογένειά του, γιατί αυτοί θα μεταφέρουν την επιθυμία του, αν και εφόσον έρθει εκείνη η ώρα. Η κατανομή των μοσχευμάτων στους υποψήφιους λήπτες του Εθνικού Μητρώου διενεργείται αναλόγως με το όργανο που μεταμοσχεύεται και βάσει αυστηρών κριτηρίων, όπως η ομάδα αίματος, η ιστοσυμβατότητα, το ιατρικώς πιστοποιούμενο επείγον της επέμβασης, ο χρόνος αναμονής, η ηλικία, το σωματικό βάρος, η εγγύτητα του τόπου λήψης του μοσχεύματος προς τον τόπο μεταμόσχευσης. Το Εθνικό Μητρώο Ληπτών τηρείται σε μια ειδική βάση δεδομένων στον ΕΟΜ και είναι απόρρητο και ασφαλές.
Η ταυτότητα του νεκρού δότη δεν αποκαλύπτεται στον λήπτη και στην οικογένειά του. Δεν αποκαλύπτεται, επίσης, η ταυτότητα του λήπτη στην οικογένεια του νεκρού δότη. Τα αρχεία των ληπτών περιέχουν «ευαίσθητα δεδομένα» που προστατεύονται από τον νόμο. Ωστόσο, ο μεταμοσχευμένος ασθενής που θέλει να μάθει ποιος ήταν ο δότης, μπορεί να στείλει επιστολή στον ΕΟΜ, ο οποίος με τη σειρά τη μεταβιβάζει στους οικείους του δότη και εφόσον επιθυμούν, θα επικοινωνήσουν μαζί του.
Μύθοι και πραγματικότητες
«Δεν αφήνουν κανένα να πεθάνει, επειδή ξέρουν ότι θέλει να γίνει δωρητής οργάνων γιατί προέχει η επιβίωση του ασθενούς και όλες οι προσπάθειες εστιάζονται σ' αυτό, γιατί η εκπαίδευση του ιατρικού και νοσηλευτικού προσωπικού βασίζεται στην αρχή ότι "η δωρεά οργάνων έρχεται πάντα δεύτερη μετά τους βασικούς ιατρικούς χειρισμούς", γιατί η έναρξη της διαδικασίας της μεταμόσχευσης προϋποθέτει την πιστοποίηση του εγκεφαλικού θανάτου και γιατί κανείς δεν γνωρίζει εκ των πρότερων τους συμβατούς, με τον δότη, λήπτες. Η αφαίρεση των οργάνων από τον νεκρό δότη γίνεται με σεβασμό στο σώμα του νεκρού κάτω από κατάλληλες συνθήκες. Η διαδικασία αφαίρεσης των οργάνων γίνεται από χειρουργούς και εκπαιδευμένο προσωπικό με μεγάλη προσοχή έτσι ώστε να μην παραμορφώνεται το σώμα ή η όψη ή τα χαρακτηριστικά του νεκρού δότη. Η Εκκλησία δεν είναι αντίθετη με τις μεταμοσχεύεις και, σύμφωνα με τις θέσεις της Ιεράς Συνόδου, τις αντικρίζει ως και κάθε τι σχετιζόμενο με την υγεία του ανθρώπου και την πάλη του με τον θάνατο, μετά ιδιαίτερης συμπάθειας και κατανόησης» εξηγεί η κ. Ζαχαρούδη.
Παράλληλα, τονίζει ότι κανείς δεν πρέπει να φοβάται, αλλά θα πρέπει να γνωρίζει ότι:
-Κανένας δωρητής οργάνων δεν κινδυνεύει. Είναι τόσο πολύπλοκες οι διαδικασίες και για να πετύχει μια μεταμόσχευση εμπλέκονται τόσοι εξειδικευμένοι επαγγελματίες, που αποκλείεται μια μεταμόσχευση οργάνων να γίνει κρυφά ή παράνομα.
-Οι «αστικοί μύθοι» που κυκλοφορούν κατά καιρούς περί απαγωγών και άλλων περίεργων καταστάσεων, δεν ευσταθούν και καταρρέουν έπειτα από ελάχιστη έρευνα. Είναι αυτονόητο ότι καλό είναι να μην αναπαράγονται ούτε να λαμβάνονται σοβαρά υπόψη.
Με τον όρο «εμπόριο οργάνων» νοείται οργανωμένη αγοραπωλησία οργάνων, που πραγματοποιείται σε τριτοκοσμικές χώρες, χωρίς νομικό πλαίσιο που να την απαγορεύει. Σε καμία περίπτωση κάτι ανάλογο δεν συμβαίνει στην Ελλάδα.
Ο εγκεφαλικός θάνατος ισοδυναμεί με θάνατο, είναι μη αναστρέψιμη κατάσταση και ποτέ στα ιατρικά χρονικά δεν έχει επανέλθει άνθρωπος που το στέλεχός του έχει υποστεί βλάβη. Ο εγκεφαλικός θάνατος καμία σχέση δεν έχει με το κώμα ή το «φυτό».
Προσθέτει ακόμη ότι πρέπει να θυμόμαστε ότι:
-Τα όργανα από πολλούς δυνητικούς δότες δεν αξιοποιούνται επειδή δεν είχαν συζητήσει ποτέ εν ζωή με την οικογένειά τους τη θετική του στάση απέναντι στη δωρεά.
-Η δωρεά οργάνων πραγματοποιείται μόνο από εγκεφαλικά νεκρούς ανθρώπους, που νοσηλεύονται σε ΜΕΘ και όχι από ανθρώπους που καταλήγουν στο σπίτι ή π.χ. σε ένα τροχαίο ατύχημα.
-Πάντα ζητείται η συναίνεση των συγγενών. Είναι προτιμότερο να «χαθεί ένας δότης παρά να ακουστεί κάτι αρνητικό που θα βλάψει την ιδέα της δωρεάς».
-Ο ΕΟΜ είναι ο αρμόδιος κρατικός φορέας που ελέγχει, συντονίζει, διαμεσολαβεί και διασφαλίζει όλες τις διαδικασίες από το δότη στο λήπτη.
-Η πιθανότητα να χρειαστεί κανείς σε κάποια στιγμή της ζωής του ένα μόσχευμα είναι πολύ μεγαλύτερη από το να καταλήξει υπό συνθήκες που θα μπορεί να δωρίσει τα όργανά του μετά θάνατον.
