Τι ονομάζουμε διαβήτη;

Στον τύπου 1 διαβήτη τα αυξημένα επίπεδα γλυκόζης στο αίμα οφείλονται στην
έλλειψη παραγωγής ινσουλίνης από το πάγκρεας
Στον τύπου 2 διαβήτη έχουμε μια προβληματική δράση της ινσουλίνης στους περιφερειακούς ιστούς και σε κάποιο βαθμό μειωμένη παραγωγή ινσουλίνης από το πάγκρεας
Η ινσουλίνη είναι μια ορμόνη η οποία παράγεται από το πάγκρεας και δρα «σαν κλειδί» το οποίο ξεκλειδώνει την πόρτα των κυττάρων και επιτρέπει την είσοδο του σακχάρου από το αίμα στα κύτταρα. Το σάκχαρο είναι απαραίτητο συστατικό των κυττάρων του οργανισμού για σκοπούς παραγωγής ενέργειας και για την κανονική τους λειτουργία. 
Πώς γίνεται η διάγνωση του σακχαρώδους διαβήτη;
Σε άτομα χωρίς οποιαδήποτε συμπτώματα, για να γίνει η διάγνωση του διαβήτη πρέπει να έχουμε δύο μετρήσεις σακχάρου στο αίμα πάνω από 125mg/dl –της εξέτασης αίματος πρέπει να προηγηθεί νηστεία σε δύο διαφορετικές χρονικές στιγμές. Σε άτομα με συμπτώματα που συνάδουν με σακχαρώδη διαβήτη (π.χ. πολυουρία, πολυδιψία, χάσιμο βάρους, μολύνσεις κτλ.), μία τέτοια μέτρηση είναι αρκετή για να γίνει η διάγνωση.
Τι ονομάζουμε «υψηλό σάκχαρο»; 
Σε άτομα που γνωρίζουμε πως πάσχουν από διαβήτη για να καθορίσουμε τα «αποδεκτά» όρια σακχάρου ή τους «γλυκαιμικούς στόχους», όπως συνηθίζουμε να λέμε, τότε ακολουθούμε τη διαδικασία της εξατομίκευσης. Αναλόγως με τις ιδιαιτερότητες του κάθε ασθενούς, την ηλικία, τις προτιμήσεις, την ύπαρξη επιπλοκών και άλλων προβλημάτων ηγείας, το προσωπικό τους ιστορικό όσον αφορά στον γλυκαιμικό τους έλεγχο και ούτω καθεξής, μπορούμε να αλλάξουμε τα όρια που θέτουμε για να εξυπηρετήσουμε τις ανάγκες του ατόμου με διαβήτη καλύτερα. Έτσι ως παραδείγματα γλυκαιμικών στόχων σε έναν εικονικό «συνήθη» ασθενή θα μπορούσαμε να έχουμε στόχο σάκχαρα νηστείας (του πρωινού πριν το πρόγευμα) μεταξύ 80 - 130mg/dl και μεταγευματικά (2 ώρες μετά το φαγητό) λιγότερα του 155mg/dl, μαζί με οδηγίες στον ασθενή ούτως ώστε να «διορθώνει» οποιαδήποτε σάκχαρα λιγότερα του 72mg/dl (σάκχαρα που υποδηλώνουν υπογλυκαιμία). 
Γιατί δίνουμε μεγάλη έμφαση στην έγκαιρη διάγνωσή του; 
Γιατί το αυξημένο σάκχαρο στο αίμα (διαβήτης) αυξάνει το ρίσκο για διάφορες επιπλοκές, π.χ. στα μάτια, νεφρούς, πόδια, στυτική δυσλειτουργία στους άνδρες, καρδιαγγειακές επιπλοκές, π.χ. εμφράγματα, εγκεφαλικά και την περιφερική αρτηριακή νόσο. Όλες αυτές οι επιπλοκές μπορούν να αποτραπούν με την έγκαιρη διάγνωση και θεραπεία. Επίσης αν το σάκχαρο καθαυτό είναι πολύ υψηλό, τότε αυτό μπορεί να προκαλέσει συμπτώματα, όπως πολυουρία, πολυδιψία, ανεξήγητο χάσιμο βάρους κ.ά. 
Ποιες είναι οι θεραπείες της ασθένειας
1) Ο τύπου 1 διαβήτης χρήζει πάντοτε θεραπείας με ινσουλίνη η οποία είναι απαραίτητη για την επιβίωση των ατόμων αυτών. Η ινσουλίνη δίνεται υποδόρια, είτε με πένες ινσουλίνης είτε με αντλία ινσουλίνης. Ίσως στο εγγύς μέλλον σε ορισμένους ασθενείς με τύπου 1 διαβήτη να δίνονται και διά του στόματος φάρμακα μαζί με την ινσουλίνη για καλύτερη ρύθμιση της γλυκόζης (του σακχάρου).
2) Όσον αφορά τη διαχείριση του τύπου 2 διαβήτη δίνουμε ιδιαίτερη έμφαση στην αλλαγή του τρόπου ζωής κατά την περίοδο μετά τη διάγνωση της πάθησης και καθ’ όλη τη διάρκεια της πάθησης. 
Αρκετές οι φαρμακευτικές επιλογές
i) Μετφορμίνη – Δρα στο συκώτι όπου μειώνει την απελευθέρωση σακχάρου στο αίμα και επίσης δρα στους περιφερειακούς ιστούς και βελτιώνει τη δράση της ινσουλίνης. Αποτελεί ένα παλιό, καλό, φτηνό και αποτελεσματικό φάρμακο για τον σακχαρώδη διαβήτη τύπου 2. Η μετφορμίνη είναι ουδέτερη (δεν επηρεάζει) στο βάρος και δεν προκαλεί υπογλυκαιμιίες.
ii) Sulphonylureas (σουλφονυλουρίες) – Προκαλούν αύξηση της παραγωγής ινσουλίνης από το πάγκρεας. Είναι φτηνά και αποτελεσματικά φάρμακα αλλά μπορούν να προκαλέσουν υπογλυκαιμία και αυξάνουν ελαφρώς το βάρος.
iii) DPP4i ανασταλείς – Επίσης προκαλούν αύξηση της παραγωγής της ινσουλίνης από το πάγκρεας αλλά αυτό συμβαίνει μεταγευματικά, δηλαδή μετά το φαγητό. Η αύξηση της ινσουλίνης συμπίπτει με την αύξηση του σακχάρου και γι’ αυτό δεν προκαλούν υπογλυκαιμίες, ούτε και αύξηση βάρους.
iv) GLP1 αγωνιστές – Επίσης προκαλούν μεταγευματική αύξηση της παραγωγής της ινσουλίνης από το πάγκρεας, ενώ δρουν και στον εγκέφαλο όπου προκαλούν μείωση της όρεξης και στο πεπτικό/γαστρεντερικό σωλήνα όπου προκαλούν μια αίσθηση κορεσμού. Όλες αυτές οι δράσεις έχουν ως αποτέλεσμα τη σημαντική μείωση του σακχάρου, την απώλεια βάρους, καθώς επίσης και μια μικρή μείωση της αρτηριακής πίεσης. Παράλληλα ορισμένα σκευάσματα της κατηγορίας αυτής φαίνεται να έχουν ένα ιδιαίτερα ευεργετικό αντίκτυπο στο καρδιοαγγειακό σύστημα με μια μείωση του καρδιοαγγειακού θανάτου. Να αναφέρουμε πως δίνονται με υποδόρια ένεση, είτε καθημερινά είτε εβδομαδιαία, και είναι σχετικά ακριβά φάρμακα.
v) Pioglitazone – Σκεύασμα το οποίο βελτιώνει την περιφερική δράση της ινσουλίνης επιτρέποντας έτσι τη μεταβίβαση του σακχάρου από το αίμα στους ιστούς και στα κύτταρα, μειώνοντας έτσι τη γλυκόζη. Λόγω του τρόπου δράσης του σκευάσματος αυτού αποτελεί αρκετά χρήσιμη θεραπεία σε μια μειονότητα ασθενών με τύπου 2 διαβήτη που είναι παχύσαρκοι και λαμβάνουν μεγάλες δοσολογίες ινσουλίνης και παρόλα ταύτα συνεχίζουν να έχουν ψηλά «σάκχαρα». Μπορεί να προκαλέσει υπογλυκαιμίες και φουσκώματα, καθώς επίσης κάποιες πιο σοβαρές αλλά ευτυχώς λιγότερο συχνές επιπλοκές, όπως κατάγματα στο μηριαίο. Δυστυχώς το σκεύασμα αυτό δεν κυκλοφορεί στην Κύπρο.
vi) SGLT2i – Προκαλούν έκκριση του σακχάρου στα ούρα με αποτέλεσμα τη μείωση του σακχάρου στο αίμα αλλά επίσης και μείωση του βάρους λόγω απώλειεας θερμίδων μαζί με το σάκχαρο στα ούρα. Όπως και οι GLP1 αγωνιστές, ορισμένα σκευάσματα της οικογένειας των φαρμάκων αυτών φαίνεται να έχουν ένα ιδιαίτερα ευεργετικό αντίκτυπο στο καρδιοαγγειακό σύστημα με μια μείωση του καρδιοαγγειακού θανάτου.
* Ενδοκρινολόγου - διαβητολόγου MD, MA, FRCP (UK).

http://www.philenews.com