Πρωτόκολλο Καθαριότητας και Απολύµανσης Περιβαλλοντικών Επιφανειών σε Μονάδες εξωνεφρικής κάθαρσης

ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΝΕΦΡΟΛΟΓΙΚΗ ΕΤΑΙΡΕΙΑ ΝΟΣΗΛΕΥΤΩΝ 

Α. Παπαϊωάννου, Δ. Χασκή, Κ. Νάσκαρη,  

Γ.Ν. Παίδων «Π & Α Κυριακού», Αθήνα 

Σκοπός:

 Η πρόληψη των νοσοκοµειακών λοιµώξεων και  η ασφάλεια του ασθενή. 

Οι νοσοκοµειακές επιφάνειες χωρίζονται σύµφωνα µε το CDC ‘Guideline for Disinfection and Sterilization in Healthcare Facilities’ (2008) σε:  

• 1. Επιφάνειες νοσοκοµειακού τεχνολογικού εξοπλισµού οι οποίες: 
• 
  
• Μπορεί να µολυνθούν µε βιολογικά υγρά του ασθενούς 
• 
  
• Έρχονται συχνά  σε επαφή µε τα χέρια του προσωπικού 
• 
  
• 2.  Περιβαλλοντικές επιφάνειες  

     Α) Επιφάνειες µε ελάχιστη επαφή µε τα χέρια (δάπεδα) 

Απαιτείται καθαρισµός σε: α) καθηµερινή βάση,  β) όταν λερωθούν και γ) όταν φύγει ο ασθενής     

      Β) Επιφάνειες µε συχνή επαφή µε τα χέρια 

Είναι οι επιφάνειες µε τον υψηλότερο κίνδυνο µετάδοσης µικροβίων. 
Επιφάνειες µε συχνή επαφή µε τα χέρια του ασθενή είναι: καρέκλα, κοµοδίνο, πόµολα, διακόπτες, τροχήλατα κ.λ.π. και του προσωπικού είναι: εξωτερικές επιφάνειες µηχανηµάτων, πληκτρολόγια και οθόνες ηλεκτρονικών υπολογιστών.   

 Νοσηλευτική Διαδικασία 
Ενέργειες Αιτιολόγηση Επισηµάνσεις 

• 1. Πραγµατοποιήστε  υγιεινή των χεριών 
• Η υγιεινή των χεριών είναι πρωτίστης σηµασίας στην πρόληψη της οριζόντιας µετάδοσης λοιµώξεων 
•   
• 2. Φορέστε γάντια πριν τη χρήση καθαριστικών / απολυµαντικών 
• Γάντια πρέπει να φοριούνται  όταν τα χέρια πρόκειται να έλθουν σε επαφή µε µολυσµατικά υγρά ή µε καθαριστικά/απολυµαντικά διαλύµατα (συχνά είναι τοξικά για το δέρµα) 
• 
  
• Απαγορεύεται η γενική χρήση γαντιών. 
• 
  
• 3. Καθαρίστε όλες τις επιφάνειες που έρχονται σε συχνή επαφή µε τα χέρια στην «περιοχή του ασθενούς» (όπως καρέκλα/ κρεβάτι αιµοκάθαρσης, πόµολα, διακόπτες, εξωτερική επιφάνεια του µηχανήµατος αιµοκάθαρσης) µε πανιά εµποτισµένα µε καθαριστικό (σαπούνι) χρησιµοποιώντας την τριβή µεταξύ των συνεδριών. 
• 
  
• Η χρήση µηχανικής τριβής µε απορρυπαντικό (σαπούνι) και νερό, είναι ένα κρίσιµο βήµα που απαιτείται πριν από την απολύµανση των επιφανειών. Η απολύµανση δεν είναι αποτελεσµατική παρουσία βρωµιάς, αίµατος, ή άλλου βιολογικού υγρού. Στόχος του σταδίου καθαρισµού είναι να αφαιρεθεί το βιοφορτίο και µαζί µε αυτό, η πλειονότητα των παθογόνων. 

  
  
Σχετικά µε τα πανάκια καθαρισµού: 

• Χρησιµοποιείστε διαφορετικά πανιά καθαρισµού ή µαντηλάκια µικροβιοκτόνα µιας χρήσης για κάθε ‘περιοχή ασθενούς’ 

• Καθαρίστε τις επιφάνειες πάντα από πάνω προς τα κάτω και από το καθαρότερο στο πιο βρώµικο σηµείο 

• Διπλώστε το πανί καθαρισµού σε τετράγωνα ώστε κάθε ύφασµα να µας δίνει πολλές επιφάνειες καθαρισµού. 

• Αντικαταστήστε το πανί, όποτε απαιτείται. Μπορεί να χρειάζονται περισσότερα από ένα για µία ‘περιοχή ασθενούς’. 

• Ποτέ δε χρησιµοποιείτε το ίδιο ύφασµα καθαρισµού για παραπάνω από µία ηµέρα νοσηλείας. 

Απολυµαντικά 

• Για τις επιφάνειες συνιστάται η χρήση διαλύµατος υποχλωριώδους Νατρίου (1000 ppm) ή ταµπλέτες διχλωροϊσοκυανουρίδιο του Νατρίου (NaDcc). Εναλλακτικά µπορεί να χρησιµοποιηθούν απολυµαντικά που περιέχουν ενώσεις του τεταρτοταγούς αµµωνίου, αµίνες, αλκοόλες. 

• Τα απολυµαντικά δεν αναµιγνύονται ποτέ µε:

• 4. Αφήστε την επιφάνεια να στεγνώσει στον αέρα.
• 
  
•  5. Καθαρίστε όλες τις επιφάνειες που βρίσκονται στη ζώνη του εργαζοµένου (π.χ. πάγκοι εργασίας, Η/Υ) 
• 
  
• 6. Απολυµαίνετε µε τα συνιστώµενα απολυµαντικά 

Η απολύµανση εξασφαλίζει την πλήρη εξόντωση των παθογόνων µικροοργανισµών από τις επιφάνειες και προλαµβάνει τη διασπορά αυτών, 
συµπεριλαµβανοµένων των πολυανθεκτικών  (π.χ. MRSA, VRE) και των αιµατογενώς µεταδιδόµενων µικροοργανισµών (π.χ. HBV, HCV, HIV). 
απορρυπαντικά, γιατί χάνουν την απολυµαντική τους δράση, δηµιουργούν χηµικές ενώσεις και αναθυµιάσεις. 

• Χρησιµοποιείται η σωστή δοσολογία απολυµαντικού ή καθαριστικού προϊόντος. 

 Η υπερδοσολογία αφήνει υπολείµµατα, ενώ η µικρή ποσότητα δεν καθαρίζει σωστά. 

• Αποφύγετε τη διάλυση των απολυµαντικών σε κλειστούς χώρους, χρήση µάσκας εφ”  όσον απαιτείται. 

• 7. Αφαιρέστε τα γάντια 
• 
  
• Τα γάντια αφαιρούνται πάντα µε το πέρας της εργασίας ώστε να µην αγγίζονται µε αυτά καθαρές επιφάνειες (πόρτες, πόµολα, καρέκλες, τηλέφωνα, κρεβάτια κ.λ.π.) 
•   
• 8. Πραγµατοποιήστε  υγιεινή των χεριών 
• Η υγιεινή των χεριών είναι πρωτίστης σηµασίας στην πρόληψη της οριζόντιας µετάδοσης λοιµώξεων 
• 
  
• Βήµα 5 των ενδείξεων άσκησης υγιεινής των χεριών (WHO). Μετά από επαφή µε το άψυχο περιβάλλον του ασθενή 
• 
  
• 9. Σφουγγαρίστε το δάπεδο µεταξύ των συνεδριών και στο τέλος της ηµέρας 
• 
  
• CDC ‘Guideline for Environmental Infection Control in Healthcare Facilities’ 
• 
  
• Οι σφουγγαρίστρες θα πρέπει να καθαρίζονται καθηµερινά και να στεγνώνουν καλά για να µειωθεί ο κίνδυνος µικροβιακής µόλυνσης. 
• 
  
• 10. Καθαρίστε τα WC των ασθενών και του προσωπικού. 

Θέµα υγιεινής. Πρόληψη λοιµώξεων.  

• 11. Ανανεώστε τα προϊόντα υγιεινής των χεριών (σαπούνι, χειροπετσέτες, αλκοολούχο απολυµαντικό χεριών) 
• Η επάρκεια υλικών αυξάνει τη συµµόρφωση στην υγιεινή των χεριών 
•   
• 12. Περισυλλέξτε τα απορρίµµατα, αντικαταστήστε τους σάκους όσες φορές χρειαστεί, καθαρίστε τους κάδους (καθηµερινά). 
• Η ορθή διαχείριση Αποβλήτων Υγειονοµικών Μονάδων διαφυλάσσει τη Δηµόσια Υγεία 
• Απορρίψτε τις βελόνες προσεκτικά σε κλειστά, αδιάτρητα 
• δοχεία αιχµηρών, τα οποία δεν πρέπει να γεµίζονται πάνω από τα 3/4. 
• Φορέστε γάντια κατά την απόρριψη του χρησιµοποιηµένου κυκλώµατος εξωσωµατικής κυκλοφορίας σε δοχείο µολυσµατικών απορριµµάτων. Απαιτούνται ποδιές, εάν υπάρχει κίνδυνος µόλυνσης των ρούχων από εκτίναξη βιολογικών υγρών. 
• 
  
• 13. Καθαρίστε τα αλουµίνια και τα παράθυρα µία φορά την εβδοµάδα 
• CDC ‘Guideline for Environmental Infection Control in Healthcare Facilities’ 
•   
•   
• 14. Μηνιαίως, θα πρέπει να γίνεται γενικός καθαρισµός (τοίχων, φωτιστικών κ.λ.π.). 
• CDC ‘Guideline for Environmental Infection Control in Healthcare Facilities’ 

  
Καθαρισµός κηλίδων αίµατος και άλλων βιολογικών υλικών 

• 1. Φορέστε προστατευτικά γάντια 
• 2. Αποµακρύνεται τη κηλίδα αίµατος µε απορροφητικό µέσο (π.χ. χαρτοβάµβακο)
•  3. Χρησιµοποιήστε χλωρίνη αραίωσης 1:10 πάνω στην κηλίδα (10.000 ppm) ή αναβράζοντα δισκία ή κόκκους Χλωρίου (διχλωροϊσοκυανουρικού νατρίου ΝADCC). Αφήστε το διάλυµα να δράσει για 10 λεπτά και καθαρίστε µε το συνιστώµενο από την Επιτροπή Νοσοκοµειακών Λοιµώξεων απολυµαντικό. 

  
Βασικές αρχές καθαρισµού/ απολύµανσης των περιβαλλοντικών επιφανειών σε µια Μονάδα Αιµοκάθαρσης: 

• 
  
• 1. Χρησιµοποιούµε απολυµαντικά µε έγκριση από τον ΕΟΦ (Εθνικός Οργανισµός Φαρµάκων) και το Γ.Χ.Κ. (Γενικό Χηµείο του Κράτους) και σήµα CE, που είναι αποτελεσµατικά στους ιούς HIV, HBV, HCV και έχουν φυµατιοκτόνο δράση. 
• 
  
• 2. Χρησιµοποιούµε τυποποιηµένα πρωτόκολλα καθαρισµού και απολύµανσης. 
• 
  
• 3. Ο περιβαλλοντικός καθαρισµός / απολύµανση των επιφανειών θα πρέπει να γίνεται από εξειδικευµένο προσωπικό καθαριότητας. 
• 
  
• 4. Τηρούµε τις προφυλάξεις επαφής για τη φροντίδα των ασθενών µε πολυανθεκτικά µικρόβια. 

  
      ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ 

• • APID (Association for Professionals in Infection Control and Epidemiology ‘Guide to the Elimination of Infections in Hemodialysis’ (2010) 
• 
  
• • Rutala W., Weber D., CDC ‘Guideline for Disinfection and Sterilization in Healthcare Facilities’, (2008) 
• 
  
• • Sehulster L., Chinn R., CDC ‘Guideline for Environmental Infection Control in Healthcare Facilities’, Recommendations of CDC and the Healthcare Infection Control Practices Advisory Committee (HICPAC), MMWR 2003; 52 (No RR-10): 1-42 
• 
  
• • Infection control in Victorian Public Health Services. Victorian Government Department of Human Services, 2005
• 
  
•  • Κέντρο Ελέγχου και Πρόληψης Νοσηµάτων, ΚΕΕΛΠΝΟ ‘Κατευθυντήριες οδηγίες για τη νοσηλεία ασθενών σε µονάδες τεχνητού νεφρού και µονάδες αιµοκάθαρσης