Επιτυχημένη η μεταμόσχευση σε 32χρονο στο Ιπποκράτειο - Ελαβε τον νεφρό του 14χρονου που πνίγηκε στον Αραχθο

Οι όροι «κώμα» και «εγκεφαλικός θάνατος» συχνά συγχέονται, τόσο από το κοινό όσο και από τα μέσα ενημέρωσης. Ωστόσο, η διάκριση μεταξύ τους είναι κρίσιμη, όχι μόνο από ιατρικής άποψης, αλλά και για νομικά, ηθικά και βιοηθικά ζητήματα, όπως η απόφαση διακοπής μηχανικής υποστήριξης ή η διαδικασία δωρεάς οργάνων.

Τι είναι το Κώμα;

Το κώμα είναι μια κατάσταση βαθιάς ασυνειδησίας, στην οποία ο ασθενής δεν αντιδρά σε εξωτερικά ερεθίσματα και δεν έχει επαφή με το περιβάλλον του. Ωστόσο, ο εγκέφαλος διατηρεί κάποια λειτουργικότητα, ιδίως στο εγκεφαλικό στέλεχος, που ελέγχει ζωτικές λειτουργίες όπως η αναπνοή και ο καρδιακός ρυθμός.

Ο ασθενής σε κώμα:

• Έχει μηδενικό ή εξαιρετικά μειωμένο επίπεδο συνείδησης.

• Μπορεί να διατηρεί ορισμένα αντανακλαστικά.

• Μπορεί να αναπνέει αυτόνομα ή με τη βοήθεια αναπνευστήρα.

• Δεν παρουσιάζει αντίδραση σε εντολές ή πόνο.

• Παραμένει βιολογικά ζωντανός.

• Η κατάσταση ενδέχεται να βελτιωθεί, να επιδεινωθεί ή να οδηγήσει στον θάνατο.

Τα αίτια του κώματος περιλαμβάνουν κρανιοεγκεφαλικές κακώσεις, εγκεφαλικά επεισόδια, υποξία, μεταβολικές διαταραχές, φαρμακευτική ή τοξική δηλητηρίαση.

Τι είναι ο Εγκεφαλικός Θάνατος;

Ο εγκεφαλικός θάνατος είναι η πλήρης και μη αναστρέψιμη απώλεια όλων των λειτουργιών του εγκεφάλου, περιλαμβανομένου του εγκεφαλικού στελέχους. Ουσιαστικά, πρόκειται για τελεσίδικο και οριστικό θάνατο, παρόλο που η καρδιά του ατόμου μπορεί να συνεχίσει να χτυπά με μηχανική υποστήριξη.

Ο εγκεφαλικά νεκρός ασθενής:

• Δεν έχει καμία εγκεφαλική δραστηριότητα.

• Δεν έχει κανένα αντανακλαστικό εγκεφαλικού στελέχους (π.χ. απόκριση των κορών στο φως, αντανακλαστικό βήχα, αντίδραση σε πόνο).

• Δεν αναπνέει αυτόνομα – η αναπνοή διατηρείται μόνο μέσω μηχανικής υποστήριξης.

• Είναι νομικά και ιατρικά νεκρός.

• Μπορεί να γίνει δότης οργάνων, εφόσον πληρούνται οι προϋποθέσεις.

Η διάγνωση του εγκεφαλικού θανάτου γίνεται με αυστηρά κλινικά πρωτόκολλα, που περιλαμβάνουν επανειλημμένες νευρολογικές εξετάσεις, επιβεβαίωση της απουσίας αναπνευστικής προσπάθειας (δοκιμασία άπνοιας), και, σε κάποιες περιπτώσεις, ηλεκτροεγκεφαλογράφημα ή αγγειογραφία.

Κρίσιμες Διαφορές

Χαρακτηριστικό	Κώμα	Εγκεφαλικός Θάνατος
Συνείδηση	Πλήρης απώλεια	Πλήρης απώλεια
Λειτουργία εγκεφάλου	Μερικώς διατηρημένη	Πλήρως απούσα
Αναπνοή	Μπορεί να είναι αυτόματη ή υποστηριζόμενη	Μόνο με μηχανικό αερισμό
Αντανακλαστικά	Ορισμένα παρόντα	Απόλυτη απουσία
Αναστρεψιμότητα	Πιθανή	Αδύνατη
Νομική κατάσταση	Ζωντανός	Νεκρός
Δυνατότητα δωρεάς οργάνων	Όχι	Ναι

Γιατί η Διάκριση Έχει Σημασία

Η διάγνωση του εγκεφαλικού θανάτου έχει τεράστιες νομικές και ηθικές συνέπειες. Ένα άτομο σε κώμα ενδέχεται να ανακτήσει ορισμένες λειτουργίες ή και την πλήρη συνείδηση. Αντιθέτως, στον εγκεφαλικό θάνατο δεν υπάρχει καμία απολύτως πιθανότητα ανάκαμψης: πρόκειται για το απόλυτο και τελικό σημείο του βιολογικού θανάτου.

Για τους συγγενείς και το ιατρικό προσωπικό, είναι ζωτικής σημασίας να γνωρίζουν αυτή τη διαφορά, ιδίως όταν πρέπει να ληφθούν δύσκολες αποφάσεις, όπως η διακοπή υποστήριξης ή η συναίνεση για δωρεά οργάνων.

---

Σημείωση: Η επιστημονική και νομική αναγνώριση του εγκεφαλικού θανάτου ως πραγματικού θανάτου είναι θεμελιωμένη διεθνώς, αλλά ενδέχεται να προκαλεί σύγχυση ή αντιδράσεις σε πολιτισμικό ή θρησκευτικό επίπεδο. Η ενημέρωση, η διαφάνεια και ο σεβασμός προς τις οικογένειες των ασθενών είναι απαραίτητα στοιχεία κάθε διαδικασίας.