Τι συμπτώματα έχει η νεφρολιθίαση στην κύηση και πώς αντιμετωπίζεται?

• Η νεφρολιθίαση είναι μια πάθηση του ουροποιητικού συστήματος, που προκαλείται από την συγκέντρωση κρυστάλλων στα νεφρά και στον ουρητήρα.
•  
• Είναι συχνή η νεφρολιθίαση στην εγκυμοσύνη;
• Το 10% του πληθυσμού πάσχει από νεφρολιθίαση (πέτρες στους νεφρούς) και μάλιστα τις τελευταίες δυο δεκαετίες το ποσοστό αυτό έχει αυξητική τάση. Η πρώτη «μη γυναικολογική» αιτία εισαγωγής στο νοσοκομείο κατά την διάρκεια μιας κύησης είναι η νεφρολιθίαση / κολικός.
•  
• Ποιοι είναι οι ειδικοί παράγοντες που ευνοούν την εμφάνιση νεφρολιθίασης στην κύηση;
• Κατά την εγκυμοσύνη υπάρχουν πολλές συνθήκες που «διευκολύνουν» στον σχηματισμό λίθων όπως η στάση ούρων μέσα στους ουρητήρες, αυξημένη ποσότητα στα ούρα ασβεστίου, ουρικού οξέος, νατρίου και αυξημένο pH των ούρων στην κύηση. Οι παραπάνω παράγοντες ευνοούν τον σχηματισμό λίθων από φωσφορικό ασβέστιο, σε αντιδιαστολή με τον γενικό πληθυσμό που οι λίθοι κατά πλειοψηφία είναι οξαλικού ασβεστίου.
•  
• Μπορεί να δημιουργήσει κάποια επιπλοκή στην κύηση;
• Ο κολικός νεφρού (ή πιο σωστά του ουρητήρα), έχει συσχετιστεί με κάποιες επιπλοκές στη μητέρα και στο έμβρυο όπως πρόωρος τοκετός και πρώιμη ρήξη μεμβρανών, αλλά τα στοιχεία είναι αντικρουόμενα.
•  
• Τι συμπτώματα έχει η νεφρολιθίαση;
• Πόνος στην αντίστοιχη οσφυϊκή χώρα αποτελεί το κυρίαρχο σύμπτωμα (85% – 100% των περιπτώσεων) και συνήθως συνοδεύεται από ναυτία, εμετούς, μικροσκοπική ή μακροσκοπική αιματουρία και κυστικά ερεθιστικά ενοχλήματα.
•  
• Πως γίνεται η διάγνωση νεφρολιθίασης στην κύηση;
• Εκτός από τις ειδικές συνθήκες σχηματισμού του λίθου, υπάρχουν και ειδικοί περιορισμοί στην διάγνωση της νεφρολιθίασης. Η ακτινογραφία των νεφρών δεν έχει θέση στην διάγνωση (όπως στο γενικό πληθυσμό) εξαιτίας της Γάμμα ακτινοβολίας. Η διαγνωστική εξέταση πρώτης γραμμής είναι ο υπέρηχος νεφρού – ουρητήρα. Η χρήση υπερήχων βοηθά στον εντοπισμό των λίθων σε ποσοστό περίπου 50-60 %. Η αξονική πυελογραφία, εξαιτίας της ακτινοβολίας Γάμμα δεν μπορεί να χρησιμοποιηθεί κατά την διάρκεια μιας κύησης. Σαν επιπλέον βοήθεια στην ανεύρεση του λίθου, μπορεί να χρησιμοποιηθεί η κολπική ηχοτομογραφία, η  οποία θα βοηθήσει να διαφοροποιήσει την φυσιολογική διάταση του ουρητήρα από την απόφραξη από λίθο και μπορεί να εντοπίσει κυρίως λίθους του ουρητήρα που βρίσκονται «χαμηλά», κοντά στην κύστη.
•  
• Πως αντιμετωπίζεται η νεφρολιθίαση στην κύηση;
• Η αντιμετώπιση αρχικά είναι όμοια με αυτή του γενικού πληθυσμού. Συνιστάται ενυδάτωση και αναλγητικά αλλά ΟΧΙ μη στεροειδή αντιφλεγμονώδη (αντένδειξη στην κύηση), τα οποία θα είναι αρκετά για να αποβληθεί ο λίθος. Αυτή η προσέγγιση είναι αποδεκτή όταν ο λίθος είναι <1 εκ και δεν υπάρχει λοίμωξη. Το ποσοστό επιτυχίας της είναι περίπου 70-80%. Επί αποτυχίας της συντηρητικής μεθόδου, το οποίο συμβαίνει σε ένα ποσοστό περίπου 30% των ασθενών, χρήζει την ανάγκη χειρουργικής παρέμβασης, είτε διότι δεν υποχωρεί το έντονο άλγος με τα φαρμακευτικά σκευάσματα, είτε διότι υπάρχουν ενδείξεις για επιμένουσα απόφραξη ή λοίμωξη του ουροποιητικού συστήματος.  Τότε θα πρέπει να επέμβει ο ουρολόγος με την τοποθέτηση ενός pigtail μέσα στον ουρητήρα. Είναι ένα πλαστικό σωληνάκι που θα «περάσει» το εμπόδιο του λίθου και θα αποκαταστήσει την ροη των ούρων μέσα από αυτό προς την ουροδόχο κύστη. Αυτό θα δώσει «πίστωση χρόνου» μέχρι τον τοκετό, όπου μετά θα είναι δυνατό να γίνουν όλες οι διαγνωστικές και θεραπευτικές διεργασίες. Η ουρητηροσκόπηση είναι μια προηγμένη τεχνική, κατά την οποία ο γιατρός ενδοσκοπικά μπορεί να αφαιρέσει τον λίθο μπαίνοντας μέσα στον ουρητήρα μέχρι να τον εντοπίσει. Δεν μπορεί να χρησιμοποιηθεί εξωσωματική λιθοτριψία γιατί αντενδείκνυται κατά την διάρκεια της κύησης.
•  
• Επιστημονική Ομάδα Ομίλου Νεφρολογικών Κέντρων Mesogeios
•  
• Βιβλιογραφία
• 1. Stamatelou KK, Francis ME, Jones CA, Nyberg LM, Curhan GC. Time trends in reported prevalence of kidney stones in the United States: 1976–1994. Kidney Int. 2003;63:1817–1823.
• 2. Odvina CV, Pak CYC. Medical evaluation of stone disease. In: Stoller ML, Meng MV, editors. Urinary Stone Disease: A The Practical Guide to Medical and Surgical Management (Current Clinical Urology). Totowa, NJ: Humana Press Inc; 2007;259–268.
• 3. Asplin JR. Obesity and urolithiasis. Adv Chronic Kidney Dis. 2009;16:11–20.
• 4. Scales CD Jr, Smith AC, Hanley JM, Saigal CS; Urologic Diseases in America Project. Prevalence of kidney stones in the United States. Eur Urol. 2012;62:160–165.
• 5. Scales CD Jr, Curtis LH, Norris RD, et al. Changing gender prevalence of stone disease. J Urol. 2007;177:979–982.
• 6. Dudley A, Riley J, Semins MJ. Nephrolithiasis and Pregnancy: Has the Incidence Been Rising? American Urological Association, Abstract #. 2013:68.
• 7. Maikranz P, Coe FL, Parks JH, Lindheimer MD. Nephrolithiasis and gestation. Bailleres Clin Obstet Gynaecol. 1987;1:909–919.
• 8. Maikranz P, Lindheimer MD, Coe F. Nephrolithiasis in pregnancy. Bailleres Clin Obstet Gynaecol. 1994;8:375–386.
• 9. Rosenberg E, Sergienko R, Abu-Ghanem S, et al. Nephrolithiasis during pregnancy: characteristics, complications, and pregnancy outcome. World J Urol. 2011;29:743–747.
• 10. Meria P, Hadjadj H, Jungers P, et al. Stone Formation and Pregnancy: Pathophysiological Insights Gained From Morphoconstitutional Stone Analysis. J Urol. 2010;183:1412–1418.
• 11. Drago JR, Rohner TJ Jr, Chez RA. Management of urinary calculi in pregnancy. Urology. 1982;20:578–581.